Najczęstsze problemy zdrowotne i błędy obserwowane w żywieniu dzieci w wieku przedszkolnym
Nadmiar masy ciała
- U jego podstaw leży dysproporcja pomiędzy przyjmowaną energią z pożywienia a wydatkowaną przez organizm (obserwuje się nadmierną podaż energii w stosunku do potrzeb organizmu). Skutkuje to przyrostem masy ciała - w szczególności nadmiernym rozwojem tkanki tłuszczowej.
- Nadwagę stwierdza się jako wartość BMI mieszczącą się w przedziale 85. – 95. centyla, z kolei otyłość definiuje się, jeśli BMI przekracza 95. centyl (na siatkach centylowych, dostosowanych do płci i wieku dziecka).
- Otyłość już w wieku przedszkolnym może doprowadzić do zaburzeń świadczących o powikłaniach z nią powiązanych (zaburzenia gospodarki lipidowej, tolerancji glukozy, nadciśnienie tętnicze, wady postawy).
- Otyłość może mieć negatywny wpływ na rozwój emocjonalny oraz społeczny dziecka.
Niedożywienie
- Jest to niedostateczna podaż energii i/lub składników pokarmowych w odniesieniu do potrzeb rozwijającego się organizmu dziecka.
- Skutkiem niedoborów żywieniowych u dzieci w wieku przedszkolnym jest zaburzenie rozwoju fizycznego objawiające się brakiem przyrostów masy ciała, utracie masy ciała, a kolejno także zahamowaniu przyrostów wysokości (tempa wzrastania).
- Niedobory pokarmowe mogą tyczyć się wszystkich lub niektórych składników odżywczych.
- Przewlekły niedobór wapnia oraz witaminy D w diecie może wpływać m.in. na rozwój krzywicy, uniemożliwia osiągnięcie optymalnej - szczytowej masy kostnej, w związku z tym zwiększa prawdopodobieństwo rozwinięcia się w przyszłości osteopenii czy też osteoporozy.
- Niedobór żelaza w diecie może skutkować większą podatnością na zakażenia układu oddechowego, zaburzenia funkcji poznawczych, słabszy rozwój motoryczny dziecka. Zdarza się, że jedynymi objawami przewlekłego niedoboru żelaza są: gorsze samopoczucie dziecka, rozdrażnienie, bóle głowy, osłabienie i niechęć do zabawy.
Próchnica zębów
- Dzieci w wieku przedszkolnym posiadają już przeważnie pełne uzębienie mleczne (20 zębów) oraz wymagają systematycznej pielęgnacji uzębienia i jamy ustnej. Zarówno zęby mleczne, jak i zęby stałe, narażone są na rozwój próchnicy.
- Jest to choroba zakaźna tkanek twardych zęba, spowodowana przez bakterie płytki nazębnej.
- Podatność na pojawienie się próchnicy to wypadkowa zależna m.in. od predyspozycji osobniczej, niektórych chorób, nieprawidłowej pielęgnacji jamy ustnej, a także od nieodpowiedniego sposobu odżywiania się (pojadanie między posiłkami, nadmierne spożywanie słodyczy oraz słodkich, gazowanych napojów, niedobór w diecie wapnia, fosforu, witamin oraz niektórych mikroelementów).
- Zmienione próchniczo - chore zęby mleczne są źródłem zakażenia zębów stałych.
Zaparcie stolca
- Jest to zbyt mała częstość wypróżnień bądź oddawanie stolców z wysiłkiem. Problem ten dotyka około 15% populacji dzieci.
- Najczęstszą formą zaparcia u dzieci jest tzw. Zaparcie nawykowe. Dziecko unika wypróżnień z powodów emocjonalnych (np. obawy przed dolegliwościami, bycia poza domem), złych nawyków żywieniowych (dieta ubogobłonnikowa, zbyt mała podaż płynów i/lub nieodpowiedni rodzaj płynów), a także zbyt niskiej aktywności fizycznej.
- Im dłużej dziecko wstrzymuje się z wypróżnianiem, tym jest to trudniejsze później, co jeszcze pogłębia problem.
Najczęściej obserwowane błędy żywieniowe u dzieci w wieku przedszkolnym
- Nadmierne spożycie słodyczy - zbyt duża ilość sacharozy i innych cukrów diecie dziecka może negatywnie wpływać na wchłanianie składników mineralnych, np. cynku i żelaza.
- Niedostateczne spożycie warzyw, zarówno bogatych w karoten (prowitaminę A), jak i zawierających witaminę C, może zwiększać podatność na infekcje.
- Niedostateczne spożycie produktów, które są źródłem wapnia. Wapń jest podstawowym materiałem budulcowym kości i zębów. Prawidłowa podaż wapnia w diecie decyduje o uzyskaniu genetycznie określonej, szczytowej masy kości w trakcie ich maksymalnej mineralizacji. Z tego powodu należy zwracać uwagę na zawartość mleka i przetworów mlecznych w diecie dziecka.
Źródło: Poradnik żywienia i aktywności fizycznej dziecka od narodzin do 13. roku życia. Opracowany przez specjalistów z Instytutu Matki i Dziecka pod redakcją prof. dr hab. n. med. Haliny Weker